My Mind Ośrodek Psychoterapii & Coachingu Ewa Guzowska logo

Efekt kameleona

Zapraszamy na kolejny wywiad, jaki przeprowadziła Marta Jacukiewicz z Ewą Guzowską, która jest psychologiem, psychoterapeutą i coachem.

Tym razem dowiemy się, na czym polega efekt kameleona i jaki ma wpływ na nasze życie

Pani Ewo, na czym polega efekt kameleona?

Efekt kameleona, podobnie jak w świecie zwierząt – polega na naśladownictwie, upodabnianiu się, synchronizacji, dopasowaniu, małpowaniu itd. Kameleona charakteryzuje to, że upodabnia się do środowiska, często z tym środowiskiem się „zlewa”. My jako ludzie, uczymy się tego od najmłodszych lat – dziecko naśladuje rodziców, powtarza czynności, słowa, później – zachowanie i działanie. Jest to wpisane w rozwój każdego z nas.

W jaki sposób działa efekt kameleona? Dlaczego tak postępujemy?

Naśladujemy rodziców, rodzeństwo, przyjaciół, inne osoby, często wykorzystując to do własnych celów. Kiedy jesteśmy zsynchronizowani i dopasowani znacznie łatwiej jest budować nam relacje. Trudno sobie wyobrazić relację dwóch zupełnie odmiennych ludzi.
„Podobnie znaczy to samo co pozytywnie” – zauważa Bogdan Wojciszke w jednej ze swoich publikacji… Chcemy być z ludźmi, którzy podobnie myślą, podobnie czują, ponieważ w ten sposób jesteśmy jakby bardziej dowartościowani?
Trzymamy się z takimi ludźmi do których jesteśmy podobni, ponieważ każdy z nas potrzebuje przynależności. Nawet jeśli jesteśmy indywidualistami – potrzebujemy potwierdzenia u innych. Tak bardzo potrzebujemy przynależności, że każda forma odrzucenia, czy wykluczenia jest dla nas bardzo bolesna, czasami wręcz traumatyczna. Można powiedzieć, że może to być element przemocowy – jeśli chcemy komuś zaszkodzić. Wielu ludzi doświadczało i doświadcza tego w życiu społecznym, począwszy od lat szkolnych, aż na życiu dorosłym skończywszy.

Jakie są tego konsekwencje?

Na życiu wielu osób odcisnęło to trwałe piętno, które nie daje im cieszyć się pełnią życia. Zwykle powtarza się aż do momentu, kiedy w pracy terapeutycznej, nie przyjrzymy się temu zjawisku głębiej, w naszym indywidualnym podejściu.
Nie da się też ukryć, że często odwzajemniamy uśmiech, gesty. Efekt kameleona powoduje także w jakimś stopniu zbliżenie się ludzi do siebie?
Tak jest, może nawet w ostatnim czasie może to być męczące – w przypadku, gdy chcemy załatwić jakąś sprawę, często ktoś – nie będąc w stanie nam pomóc, mówi nam to w sposób „serdeczny” , choć wyczuwamy to jako sztuczne i wyuczone. Czasami może powodować różne reakcje, być może wolelibyśmy, by ktoś podszedł do naszej sytuacji po prostu „po ludzku”, a nie w sposób automatyczny i wyuczony. Organizacje narzucają pewne standardy, ale być może jest to tylko „politura”, która czasami zamiast pomagać czyni nas wyobcowanych i coraz bardziej pozostawionych samych sobie. Z pewnością, wynika to z wielu czynników, niezależnych od nas. Nie mniej, według mnie to dość smutny fakt…

Dalsza część artykułu znajduje się na stronie kobietoteka.pl